Historia Miesiąca Fotografii w Krakowie sięga roku 2001, kiedy powołano do życia Fundację Sztuk Wizualnych. W kolejnym roku udało się zorganizować pierwszy festiwal, którego formuła, w poszukiwaniu własnej identyfikacji i reagując na zmieniające się oblicze fotografii, wielokrotnie się zmieniała.
Początkowo wystawy odbywały się w małych galeriach i klimatycznych krakowskich knajpkach – chodziło o to, by połączyć siły różnych miejsc prowadzących działalność wystawienniczą i wystąpić pod wspólnym hasłem.
Rok 2006 przyniósł największe zmiany. Przede wszystkim program podzielono na trzy bloki: sekcję narodową, tematyczny program główny i program OFF, a knajpki zamieniono na byłe fabryki, magazyny i pustostany. Wystawy w postindustrialnych wnętrzach stały się tradycją, a nowy podział programu kontynuowano przez pięć kolejnych edycji – węgierską, niemiecką, polską, czeską i brytyjską. Już pierwsza przyniosła Miesiącowi międzynarodowe uznanie, a także zainteresowanie krakowskich muzeów i centrów sztuki, które coraz chętniej włączały się do festiwalu. Największy sukces medialny odniosła w 2010 roku edycja brytyjska, ostatnia z narodowych, która zupełnie wyparła sekcję tematyczną. Program OFF pojawił się za to wtedy w nowej odsłonie jako ShowOFF – młodzi artyści prezentowali projekty powstałe pod okiem zaproszonych do współpracy kuratorów.
Kolejne wielkie zmiany przyniósł rok 2011. Zrezygnowano z sekcji narodowej, a nadzór artystyczny nad całym programem przekazano w ręce kuratorów. Debiutujący w tej roli duet fotograficzny Broomberg & Chanarin stworzył projekt ALIAS: zaprosił dwudziestu trzech pisarzy do stworzenia dwudziestu trzech bohaterów, których fikcyjną tożsamość i perspektywę mieli przejąć wybrani artyści wizualni. W ten sposób twórcy, wcielając się w postać, dostali (złudną) możliwość odcięcia się od własnych przeżyć i punktu widzenia. Wiadomo jednak, że w procesie tworzenia jest to niemożliwe – na tym dysonansie opierała się koncepcja projektu, który pomysłodawcy nazwali „eksperymentem przeprowadzonym po to, by się nie udał”.
Początki Miesiąca Fotografii w Krakowie sięgają 2002 r. kiedy to na scenę wkroczył jako tętniący życiem i buntowniczy festiwal, organizowany w opuszczonych budynkach, wspólnotach artystycznych, zatłoczonych barach i młodych galeriach. Od tego czasu przeobraził się on w jeden z najbardziej pasjonujących i ambitnych festiwali na mapie wydarzeń fotograficznych, goszczący obecnie w muzeach i najbardziej prestiżowych przestrzeniach wystawienniczych Krakowa.
Aaron Schuman
The Aperture Blog, “Conflict” at Krakow Photomonth 2015, 10.08.2015
Po bardzo niekonwencjonalnej edycji 2011 zaczęła się klarować nowa forma festiwalu. Nie zrezygnowano z eksperymentów, które pozostały w programie jako Sekcja Eksperymentalna (w tym roku pod nadzorem kuratorskim Charlotte Cotton), zachowano także Sekcję ShowOFF. Powrócono do tematycznego Programu Głównego, który w roku 2012 miał najbardziej otwartą formułę w historii. Jubileuszowa edycja pod hasłem „Dołącz!” zapraszała do świętowania przy zdjęciach takich sław, jak Aleksander Rodczenko, Sally Mann czy Jason Evans.
2013 to z kolei bardzo konkretny temat – moda. To też plejada gwiazd fotografii, a wśród nich między innymi Guy Bourdin, Peter Lindbergh, Richard Avedon, Cecil Beaton, David LaChapelle, Nick Knight i Tadeusz Rolke. W tym roku o Miesiącu Fotografii pisał nawet „Cosmopolitan”, i choć nie zabrakło po prostu pięknych zdjęć, to wystawy bardziej niż estetyczny wymiar fotografii modowej eksplorowały tematy związane z jej miejscem w kulturze.
Trzy kolejne edycje już w założeniu stanowiły pewien cykl, cechowała je więc wyjątkowa spójność w formie. Do tworzenia Programu Głównego każdej z nich zaproszony był inny kurator: Aaron Schuman (Re:Search, 2014), Wojciech Nowicki (Konflikt, 2015) i Lars Willumeit (Kryzys? Jaki kryzys?!, 2016). W ramach Wydarzeń Towarzyszących powstała nowa seria – Spotkania Mistrzowskie – dająca publiczności wyjątkową możliwość rozmowy z wybitnymi fotografami, takimi jak Josef Koudelka czy Max Pinckers.
Rok 2017 był rokiem wyjątkowym, bo odbyła się wtedy jubileuszowa, 15. edycja festiwalu. Kurator gościnny, Gordon MacDonald, zaprezentował serię wystaw składających się na program główny noszący tytuł: Zewnątrz wewnątrz. Seria wystaw pokazywała świat balansujący między fikcją i rzeczywistością.
Różnorodny program wystaw, nie tylko fotograficznych, wzbogacony o spotkania i inne wydarzenia, oferuje widzom szeroki ogląd współczesnej fotografii i tematu przewodniego festiwalu. Do współpracy zapraszani są Polacy i goście z zagranicy, znani i doceniani oraz artyści dopiero wypracowujący sobie pozycję w artystycznym świecie, twórcy indywidualni i kolektywy. Każda z wystaw to inny punkt widzenia, subiektywna wypowiedź autora, która koresponduje z pozostałymi i zaprasza widza do dyskusji. Miesiąc Fotografii powstał nie tylko po to, by prezentować wysokiej jakości zdjęcia, ale przede wszystkim, by inspirować, skłaniać do refleksji, stymulować i integrować krakowską społeczność.
Lata 2017–2019 to eksploracja nowych narracji wizualnych i obrazowanie niewidzialnego (Iris Sikking, 2018), a także opowiadanie o palących problemach naszej rzeczywistości poprzez fotografię i przez fotografów, podejmujących takie tematy jak wojna, dewastacja natury, konsumpcja jako akt polityczny (Natasha Christia, 2019) czy postprawda – wszystko pod hasłem POPATRZ.
Rok 2020 był czasem przełomowym, odbyła się wówczas 18. edycja i symboliczne wstępowanie festiwalu w wiek „dojrzały”. Daty imprezy zbiegły się z wciąż trwającą pandemią, co mimo przeszkód i koniecznych zmian pozwoliło organizatorom na realizację wyjątkowego programu traktującego o kryzysie klimatycznym, alienacji ciał, lęku o przyszłość, radykalizmie czy manipulacji za pomocą obrazów – by wymienić tylko część z nich. W sprowokowanej przez okoliczności odpowiedzi na nową i dynamicznie zmieniającą się sytuację przeobrażeniu uległa formuła festiwalu. Część wystaw przybrała nowe, nieoczekiwane formy: książki, strony internetowej czy serii interwencji artystycznych zarejestrowanych przez artystów w miejscu ich zamieszkania. Wydarzenia towarzyszące – wykłady, rozmowy, spotkania, prezentacje, warsztaty – odbyły się w wersji hybrydowej i online – pozostawiając bogate archiwum rozmów o fotografii z jej twórcami, animatorami, ale też psychologami
i filozofami.
Nasze nagrody i wyróżnienia
EFFE Label 2019–2020 przyznane w ramach programu European Festivals Association / Europe for Festivals, Festivals for Europe
III miejsce w kategorii “Wydarzenia fotograficzne” (Plebiscyt Fotopolis i Digital Camera, 2018)
II miejsce w kategorii “Wydarzenia fotograficzne” (Plebiscyt Fotopolis i Digital Camera, 2017)
The best international photography galleries chosen by Brett Rogers
Fotopolis.pl: wydarzenie artystyczne 2009, 2010, 2011, 2013, 2015
Aktivist/Nocne Marki: galeria roku 2009
Radiowa Trójka: wydarzenie roku 2009
Gazeta Wyborcza/Odloty: najlepsze wydarzenie w Krakowie 2008